Năm 2024 đã đến gần với nhiều bất ổn và thách thức đang chờ đón thế giới chúng ta. Từ căng thẳng chính trị ngày càng leo thang giữa các cường quốc, cho đến những tác động nghiêm trọng của biến đổi khí hậu và các hiểm họa an ninh mạng mới nổi, có thể thấy năm 2024 sẽ là một năm chênh vênh và đầy rủi ro. Tuy nhiên, giữa những biến động ấy cũng nhuốm màu những triển vọng đầy hứa hẹn về sự phục hồi kinh tế, những bước tiến trong công nghệ đột phá và nỗ lực đẩy mạnh phát triển bền vững. Năm chênh vênh này sẽ đòi hỏi chúng ta phải có sự chuẩn bị tốt, tinh thần dũng cảm và sự đoàn kết để đón nhận cơ hội và vượt qua thách thức.
Những rủi ro chính trị
Cuộc cạnh tranh quyền lực ngày càng gay gắt giữa các cường quốc như Mỹ, Trung Quốc, Nga, châu Âu đang dẫn đến nhiều căng thẳng và bất ổn trên trường quốc tế. Theo Chiến lược An ninh Quốc gia 2022 của Mỹ, Trung Quốc là "thách thức chiến lược duy nhất đáng chú ý" với đường lối chính trị ngày càng cứng rắn và hành vi bủa vây ở châu Á - Thái Bình Dương.
Trong khi đó, cuộc xung đột quân sự Nga-Ukraine cũng tiếp tục làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến tranh lạnh mới. Theo dự báo của Chỉ số Rủi ro Chiến tranh Lạnh của Phòng Thương mại Quốc tế vào đầu năm 2023, khả năng xảy ra cuộc chiến tranh lạnh mới lên đến 28,8%, tăng mạnh so với mức 7,6% năm 2021.
Sự bất ổn chính trị này chắc chắn sẽ tiếp tục tác động đến nền kinh tế toàn cầu và an ninh quốc tế trong năm 2024. Các quốc gia cần phải đề cao ngoại giao và nỗ lực xây dựng lòng tin đằng sau những mâu thuẫn để tránh đối đầu và xung đột có thể xảy ra.
Biến đổi khí hậu nghiêm trọng
Trong khi đó, năm 2024 cũng sẽ chứng kiến những tác động ngày càng trầm trọng của biến đổi khí hậu. Báo cáo Tương lai Khí hậu 2023 của Viện Tài nguyên Thế giới khẳng định rằng do thiếu cam kết và hành động quyết liệt, nhiệt độ toàn cầu có thể tăng từ 2,5 đến 4,5 độ C vào năm 2100.
Hạn hán dài ngày, lũ lụt khắc nghiệt, cháy rừng kinh hoàng do sự nóng lên toàn cầu sẽ tiếp tục diễn ra khắp nơi và ảnh hưởng nghiêm trọng đến nông nghiệp, an ninh lương thực và môi trường sống của con người. Chỉ trong quý I năm 2023, thiên tai liên quan đến khí hậu đã khiến 8.000 người thiệt mạng và gây thiệt hại 33 tỷ USD tại 52 quốc gia.
Theo cảnh báo cấp cao của Liên Hiệp Quốc năm 2022, nếu không có hành động hiệu quả và khẩn trương đối phó với cuộc khủng hoảng này, chúng ta có thể sẽ buộc phải đối mặt với những thảm họa chưa từng có tiền lệ như thiếu nước nghiêm trọng, suy thoái môi trường sống, xung đột và làn sóng di dân khổng lồ.
Nỗi đe dọa an ninh mạng
Bên cạnh các vấn đề địa chính trị và biến đổi khí hậu, thế giới năm 2024 cũng phải đối mặt với nhiều mối đe dọa an ninh mạng mới nổi. Cuộc Đại dịch Covid-19 đã khiến sự phụ thuộc vào công nghệ số tăng lên đáng kể. Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc các cuộc tấn công và tội phạm mạng cũng trở nên tinh vi và nguy hiểm hơn.
Theo dự báo về xu hướng an ninh mạng năm 2023 của Kaspersky, sẽ có nhiều vụ tấn công lừa đảo tinh vi hướng đến các thiết bị IoT ngày càng phổ biến cũng như các hệ thống quan trọng của chính phủ và doanh nghiệp. Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) cũng có nguy cơ bị lợi dụng để tạo ra những đoạn video deepfake nguy hiểm và dàn dựng các vụ tấn công mạng.
Các quốc gia cần phải đẩy mạnh hợp tác xây dựng các chính sách và biện pháp an ninh mạng hiệu quả hơn để đảm bảo an toàn cho hệ thống thông tin, truyền thông và các lĩnh vực quan trọng khác trước các mối đe dọa không ngừng gia tăng này trong năm 2024.
Triển vọng kinh tế phục hồi
Mặc dù phải đối mặt với nhiều thách thức như trên, năm 2024 cũng đem lại những tín hiệu kinh tế khả quan nhờ sự phục hồi sau đại dịch và chiến tranh. Theo Ngân hàng Thế giới, nền kinh tế toàn cầu dự kiến sẽ tăng trưởng 3,1% trong năm 2024, cao hơn mức 1,7% của năm 2023.
Điều này phần lớn nhờ việc lạm phát được kiểm soát và lãi suất có xu hướng giảm, giúp kích thích lại đầu tư và tiêu dùng. Bên cạnh đó, những nỗ lực hợp tác giữa các cường quốc như Mỹ, Trung Quốc, EU và tổ chức thương mại quốc tế trong việc thúc đẩy tự do thương mại và cải tổ nền kinh tế cũng được kỳ vọng sẽ tạo đà phục hồi.
Đặc biệt, giai đoạn phục hồi sẽ mở ra nhiều cơ hội mới trong những lĩnh vực như năng lượng tái tạo, kinh tế tuần hoàn, nông nghiệp công nghệ cao và các ngành công nghiệp sạch. Thử thách sẽ là phải thổi bật sự phục hồi này một cách bền vững và sáng tạo để đáp ứng các mục tiêu phát triển xanh và bình đẳng.
Các bước tiến công nghệ lớn
Năm 2024 cũng đánh dấu những bước tiến quan trọng trong lĩnh vực khoa học và công nghệ. Theo Martin Naville - Người sáng lập Đại học Đổi mới Bậc cao tại Geneva, ngành công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ tiếp tục chứng kiến những đột phá đáng kinh ngạc giúp tự động hóa nhiều nhiệm vụ phức tạp trước đây.
Đặc biệt, những mô hình trí tuệ tổng quát lớn như GPT-3 của OpenAI và PaLM của Google Brain sẽ giúp đẩy mạnh triển khai AI vào nhiều lĩnh vực như chăm sóc sức khỏe, sản xuất, quân sự... Với năng lực học hỏi và phân tích dữ liệu nhanh chóng, AI hỗ trợ con người tăng năng suất, làm việc hiệu quả hơn và tạo ra nhiều cải tiến.
Bên cạnh AI, công nghệ blockchain và tiền số cũng được dự báo sẽ có nhiều bứt phá ở quy mô lớn hơn trong năm 2024. Theo ngân hàng đầu tư JPMorgan Chase, đến năm 2024, lợi nhuận từ công nghệ blockchain trên toàn cầu có thể đạt 554 tỷ USD. Các dịch vụ tài chính phi tập trung và hệ thống thanh toán toàn cầu sẽ trở nên phổ biến hơn.
Tuy nhiên, công nghệ mới cũng luôn đi đôi với những nguy cơ và rủi ro nhất định. Việc bảo mật an toàn cho AI và hệ sinh thái blockchain sẽ là thách thức quan trọng cần vượt qua trong giai đoạn đột phá công nghệ này.
Thúc đẩy phát triển bền vững
Giữa bối cảnh nhiều rủi ro nhưng cũng có không ít triển vọng đầy hứa hẹn như vậy, chủ đề về phát triển bền vững sẽ tiếp tục được đặc biệt chú trọng trong năm 2024. Cộng đồng quốc tế đang ngày càng thấu hiểu rằng cách duy nhất để xây dựng một tương lai an toàn và thịnh vượng lâu dài chính là thúc đẩy phát triển bền vững.
Theo Triển vọng Phát triển Bền vững 2023 của Liên Hiệp Quốc, các nỗ lực hàng đầu sẽ được tập trung vào những lĩnh vực như giải quyết biến đổi khí hậu, tăng cường năng lượng tái tạo, đảm bảo an ninh lương thực và nước sạch, xây dựng các mô hình kinh tế tuần hoàn và bền vững.
Các quốc gia và tổ chức sẽ tiếp tục thực hiện những cam kết và hoạch định chính sách theo hướng xanh hóa nền kinh tế. Nhiều doanh nghiệp cũng đẩy mạnh phát triển sáng kiến xanh và các mô hình kinh doanh mới mẻ để phù hợp xu thế phát triển bền vững.
Chìa khóa để vượt qua sự chênh vênh
Với nhiều rủi ro địa chính trị, biến đổi khí hậu, thách thức an ninh mạng nhưng cũng không ít triển vọng kinh tế, công nghệ và xu hướng bền vững đang dần phát triển, năm 2024 chắc chắn sẽ là một năm chênh vênh, vừa đầy thách thức vừa nhiều hy vọng.
Để đón nhận cơ hội và vượt qua khó khăn, chúng ta cần phải tỉnh thức hơn và đoàn kết chặt chẽ. Sự đoàn kết vững chắc của cộng đồng quốc tế sẽ là nền tảng giúp duy trì hòa bình và kiểm soát rủi ro xung đột, từ đó thúc đẩy an ninh và thịnh vượng chung.
Bên cạnh đó, mỗi cá nhân đều cần xây dựng được tinh thần ý chí mạnh mẽ, khả năng thích nghi linh hoạt và niềm lạc quan để vượt qua thời điểm bấp bênh này.
Hãy lạc quan và tỉnh táo, đoàn kết và chuẩn bị tốt để vượt qua những chông gai của năm 2024. Với ý chí và nỗ lực không ngừng, chúng ta hoàn toàn có thể biến những thách thức thành cơ hội và chiến thắng được sự chênh vênh để bước đến một năm mới rực rỡ thịnh vượng hơn!
Nguồn tham khảo:
Chỉ số Rủi ro Chiến tranh Lạnh của Phòng Thương mại Quốc tế, đăng tải năm 2023.
Báo cáo "Tương lai Khí hậu 2023" của Viện Tài nguyên Thế giới.
Bảng thống kê thiệt hại của Cơ quan Giám sát Thảm họa Thiên nhiên EM-DAT năm 2023.
Cảnh báo của Liên Hiệp Quốc về đối phó với biến đổi khí hậu, đưa ra năm 2022.
Xu hướng an ninh mạng năm 2023 từ Kaspersky.
Dự báo tăng trưởng kinh tế của Ngân hàng Thế giới, công bố năm 2023.
Phân tích của chuyên gia công nghệ Martin Naville.
Dự báo về lợi nhuận từ blockchain của JPMorgan Chase năm 2024.
Triển vọng Phát triển Bền vững 2023 của Liên Hiệp Quốc.
Comments